DİJİTALLEŞMENİN TARİH ARAŞTIRMA VE YAZIM SÜREÇLERİNE OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİ





Dijitalleşme nedir?
Dijitalleştirme veya dijitalleşme, fiziksel ve analog verilerin dijital formata dönüştürülmesi sürecini ifade eder. 
Dijitalleşme internet, mobil cihazlar, yapay zekâ, bulut bilişim gibi teknolojilerin kullanımını içerir. Dönüştürülme süreci ile ilgili birkaç örnek vereceğim:  Basılı metnin dijital metine , kağıt tabanlı süreçlerin bilgisayar tabanlı süreçlere ve analog sinyallerin dijital sinyallere dönüştürülmesini içerir.
Bilgi Çağı’nın henüz başlangıcında yaşamakta olduğumuz bu dönemde, mevcut bilgiler, toplumların ve kültürlerin geniş bir çapta değişime uğramalarıyla karşı karşıya gelmiş bulunmaktayız. Bu değişimler tarihin toplumlar arası hayatında daha da geniş çaplı ve yaratıcı roller oynayabilme potansiyellerini de o dönemde sahip olduklarını göstermiş olur.


Bu süreç, belgelerin, fotoğrafların, haritaların, ses kayıtlarının, video içeriklerinin ve diğer bilgi türlerinin dijital ortamda saklanabilir hale getirilmesi için gerçekleştirilir. 
Hem büyük fırsatlar sunuluyor hem de bazı zorlukları beraberinde getiriyor. 
Dijitalleştirme sayesinde veriler daha kolay erişilebilir, paylaşılabilir ve korunabilir.




  
Dijitalleştirmenin Tarihsel Bağlamda Anlamı:

Dijitalleştirme, tarihsel belgeler ve kaynakların korunması, araştırılması ve paylaşılması açısından son derece önemli bir rol oynar. Özellikle tarihsel çalışmaların dijitalleşmesi, eski metinlerin, el yazmalarının, haritaların ve fotoğrafların daha geniş bir kitleye ulaşabilmesini sağlar. Ayrıca, bu verilerin dijitalleştirilmesi, kaynakların fiziksel bozulmadan korunmasını ve daha uzun süre saklanmasını sağlar.

Dijitalleştirme, tarih araştırmalarında şu alanlarda önemli bir etkiye sahiptir:

  • Arşivlerin Dijitalleştirilmesi: Özellikle kütüphaneler, müzeler ve ulusal arşivlerdeki tarihsel belgeler dijitalleştirilerek online platformlara aktarılabilir. Bu, tarihsel kaynakların daha geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşmasını sağlar.
  • Veri Analizi ve Görselleştirme: Dijitalleştirilmiş veriler, bilgisayar yazılımlarıyla analiz edilebilir. Bu sayede, daha önce fark edilemeyen kalıplar ve ilişkiler ortaya çıkarılabilir.  
    Örneğin, metin madenciliği veya harita analizi gibi yöntemler, tarih araştırmalarında kullanılan yeni araçlardır.
  • Koruma ve Erişim: Dijital arşivler sayesinde tarihsel kaynaklara ulaşım kolaylaştı. Eskiden sadece büyük kütüphanelerde bulunan belgeler, artık internet üzerinden herkese açık hale geldi. Bu durum, daha geniş bir kitleye tarihsel bilgiye ulaşma imkânı sağladı. Bu şekilde, nadir ve değerli belgeler dijital formatta saklanabilir.




                                                           







Dijitalleştirmenin Faydaları:
  • Erişim Kolaylığı: Dijitalleştirilen kaynaklar, internet aracılığıyla dünyanın her yerinden erişilebilir hale gelir.
  • Koruma: Fiziksel belgeler zamanla bozulabilirken, dijital versiyonları daha uzun süre korunabilir.
  • İşbirliği ve Paylaşım: Dijitalleştirilmiş veriler, araştırmacılar arasında daha kolay paylaşılabilir ve küresel işbirliklerini teşvik eder.

Örnekler:

  • Dijital Arşivler: Birçok ulusal kütüphane ve arşiv, tarihi belgeleri dijitalleştirerek online erişime açmaktadır. Örneğin; Europeana ve Internet Archive gibi platformlar, milyonlarca tarihi belgeyi dijital ortama taşımıştır.
  • Dijital Kütüphaneler: Dijitalleştirilmiş metinler ve kitaplar, araştırmacıların ve genel kullanıcıların kolayca ulaşabileceği şekilde sunulmaktadır.


Europeana nedir? Avrupa çapında dijitalleştirilmiş milyonlarca kitap, resim, film, müze objesi ve arşivsel kaydın arayüzü olarak işlev gören bir internet portalidir.  Örneğin; Leonardo Da Vinci’nin Mona Lisa’sı, Johannes Vermeer’in İnci Küpeli Kız eseri.

Internet Archive nedir? Brewster Kahle tarafından 1996 yılında kurulan ve archive.org adlı dijital bir kütüphane web sitesini işleten bir Amerikan kar amacı gütmeyen kuruluştur.


Sonuç olarak, dijitalleştirme, tarihsel kaynakların korunması ve araştırılması açısından devrim niteliğinde bir gelişmedir. Ancak bu süreç, hem fırsatlar hem de bazı zorluklar içermektedir, örneğin dijital verilerin güvenliği ve doğruluğu gibi konular da önemli dikkat gerektiren meselelerdir.



Dijitalleştirmenin tarih araştırma ve yazım süreçlerine olumlu ve olumsuz etkileri

Dijitalleşme, tarih araştırma ve yazım süreçlerinde birçok olumlu ve olumsuz etkiye yol açmıştır. Bu etkiler, hem araştırmacıların iş yapma biçimlerini hem de tarihsel bilgilerin üretimi ve sunumu açısından geniş bir yelpazede değerlendirilmelidir. İşte dijitalleşmenin tarih araştırma ve yazım süreçlerine olan bazı olumlu ve olumsuz etkileri:

Olumlu Etkiler:

  1. Kolay Erişim ve Veri Tabanları: Dijitalleşme, tarihsel kaynaklara daha hızlı ve kolay bir şekilde ulaşılmasını sağlar. Özellikle dijital kütüphaneler, arşivler ve veritabanları, araştırmacıların çeşitli belgeleri ve kaynakları internet üzerinden incelemelerine imkan tanır. Bu, zaman ve mekân kısıtlamalarını ortadan kaldırır.

    • Örneğin, dijital arşivler (Google Books, Europeana, Archive.org vb.) eski metinlere ulaşmayı kolaylaştırmıştır.

  2. Dijital Kaynakların Zenginliği: Eski haritalar, fotoğraflar, mektuplar, el yazmaları, ses kayıtları ve videolar gibi çeşitli dijital formatlardaki belgeler, tarihsel verilerin zenginleşmesine olanak tanır. Bu, araştırmacıların daha geniş bir perspektiften tarihsel olayları incelemelerini sağlar.

  3. Veri Analizi ve Görselleştirme Araçları: Dijital araçlar, büyük veri kümelerinin analizini ve görselleştirilmesini mümkün kılar. Bu durum daha geniş bir kitleye tarihsel bilgiye ulaşma imkanı sağladı. Örneğin, tarihsel harita analizi, zaman çizelgeleri, veri madenciliği ve metin madenciliği, araştırmacılara daha derinlemesine analizler yapma imkanı sunar. Bu, tarihin daha ayrıntılı ve çok boyutlu incelenmesini sağlar.

  4. İşbirliği ve Küresel Erişim: Dijitalleşme, farklı coğrafyalarda ve zaman dilimlerinde çalışan tarihçilerin birbirleriyle kolayca iletişim kurmasını ve bilgi paylaşmasını mümkün kılar. Bu, tarihsel çalışmalarda küresel bir işbirliği ortamı yaratır. Online platformlar ve akademik sosyal ağlar, tarih araştırmacılarının birbirlerinden öğrenmesini sağlar.

  5. Dijital Yayıncılık: Tarihsel eserlerin dijital ortamda yayımlanması, eserlerin daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağlar. Ayrıca, dijital yayıncılık, basılı kitapların maliyetlerinden bağımsız olarak daha fazla sayıda tarihsel çalışmanın yayımlanabilmesine olanak tanır.





Olumsuz Etkiler:

  1. Kaynakların Doğruluğu ve Güvenilirliği: Dijitalleşme ile birlikte, internetteki tarihsel kaynakların doğruluğu ve güvenilirliği konusunda ciddi sorunlar ortaya çıkmıştır. Web sitelerinde yayımlanan bazı bilgiler, doğrulama ve denetim süreçlerinden geçmeden kolayca paylaşılabilir. Bu, yanlış bilgi ve safsataların yayılmasına neden olabilir.

  2. Bilgi Kirliliği: İnternetteki bilgi kirliliği, tarihsel araştırmaları zorlaştıran en önemli sorunlardan biridir. Doğru ve güvenilir kaynakları belirlemek tarihçiler için gitgide daha zor hale gelmektedir. 

  3. Arşivlere Erişim Zorlukları: Dijitalleşme, fiziksel arşivlere erişimi kolaylaştırsa da her kaynağın dijitalleştirilmesi mümkün değildir. Bazı belgeler hala fiziksel olarak korunuyor ve dijitalleşme süreci, bazı nadir ve önemli belgelerin kaybolmasına yol açabilir. Ayrıca, dijitalleşme sürecindeki eksiklikler, araştırmalarda eksik bilgiye yol açabilir.

  4. Teknolojik Bağımlılık ve Erişim Sorunları: Dijitalleşme, teknolojik araçlara olan bağımlılığı artırmıştır. Bu, internet erişimi olmayan ya da teknolojik altyapıya sahip olmayan bölgelerdeki araştırmacıların zorluk yaşamasına neden olabilir. Ayrıca, dijital kaynaklara ulaşım genellikle belirli bir ücret karşılığında sağlanmaktadır, bu da maddi anlamda erişim engelleri yaratabilir.

  5. Dijital Arşivlerin Sürekliliği: Dijital arşivlerin korunması uzun vadede sorun teşkil edebilir. Teknolojik gelişmelerle eski dijital formatların okunamaz hale gelmesi, verilerin kaybolmasına neden olabilir. Ayrıca, dijital platformların kapanması veya veritabanlarının erişim dışı kalması, tarihsel verilerin korunmasını tehdit edebilir.

  6. Dijitalleştirilmiş Verilerin Yüzeysel Kullanımı: Dijital kaynakların kolayca erişilebilir olması, araştırmacıların derinlemesine analiz yapmaktan ziyade daha yüzeysel bir şekilde bilgi edinmesine yol açabilir. Dijitalleşme, tarih yazımında bazen hız ve pratiklik arayışıyla yüzeysel ve doğrulama eksikliği olan çalışmalara neden olabilir.

  7. Tarihsel Bağlamın Kaybolması: Dijital ortamda sunulan kaynaklar bazen orijinal bağlamlarından koparılabilir. Özellikle belgeler ve veriler dijitalleştirildiğinde, bu belgelerin tarihsel bağlamı ve çevresel koşulları göz ardı edilebilir, bu da yanlış yorumlamalara yol açabilir.

Sonuç:

Dijitalleşme süreçlerin bilgilerin ve hizmetlerin dijital teknolojiler aracılığıyla dönüştürülmesidir. Dijitalleşme tarihsel araştırmalara önemli değişiklikler yaratmış ve tarihçilere daha hızlı, daha verimli çalışmayı sağlamıştır. Bilgiye daha kolay erişim araştırmanın kalitesini artırdı ve yazının dönüşümü insanların fikirlerini daha geniş bir kitleye iletmesine sağladı. Kaynaklardan yararlanmak, tarihsel bilgilerin yayılması olumlu, yanlış bilgi yaymak-öğrenmek ve teknolojiye bağımlı olmak dijitalleşmenin olumsuz tarafıdır. Dijitalleşme, tarihçilerin kaynaklara veya belgelere kolayca ulaşmasını sağlamıştır.



  Kaynaklar /Alıntılar

  • https://www.entererp.com/blog/dijitallesme-nedir
  • https://evrimagaci.org/
  • https://dergipark.org.tr/tr/pub/tarihyazimi/issue/55064/694997
    GÖRSELLER:
  • dijitallesmenin-tarih-arastirmalari-ve-yazim-sureclerine-olumlu-ve-olumsuz-etkileri-18948
  • https://artificialpaintings.com/blog/2024/06/17/digital-sculpture-its-history-and-evolution/
      Gurup: Eski Medeniyetçiler 
       Bloggerlar: Nergiz Şevket

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

    YAZININ İCADI      YAZI NEDİR?    İnsanın duygu ve düşüncelerini ortaya koymada, yaymada ve iletmede başvurduğu form, çizgi, sembol ve işaret sistemleri bütünü olarak adlandırdığımız yazı ise insanlar arasında en çok tercih edilen anlaşma yöntemidir. Bu nedenle yazı insanlık tarihinin başlangıcı olarak kabul edilmiştir.        İLK YAZI:    Kayıtlı tarihte yazıyı, çivi yazısını ilk kullananlar Mezopotamya’da yaşayan Sümerler olarak biliniyor. Ondan öncesi yazı bilgilerimiz sınırlı. M.Ö. 3000 yılından itibaren bu coğrafyada yaşayan topluluklar, kendilerine özgü bir yazı sistemi icat etmişlerdi. Sümerlerin yazı sistemini alarak kendi dillerini geliştirmekte kullandıkları da iddia edilmektedir. Sümerlerin kullandığı ilk yazı, sadece ağaç dallarına vurulan çentikler ve taşlara kazılan odacıklardan ibaretti. Bu yazıyı örnek alan çevredeki topluluklar bu sistemi kendi dillerine aktardılar. Zamanla yaz...
Devamı
Resim
                                             TEKERLEĞİN İCADI Tekerlek nedir? Tekerlek ya da teker; daire veya çember şeklinde, bir eksen etrafında dönen ve çoğunlukla taşımacılıkta kullanılan araç. Yekpare, çok parçalı veya merkezden dışarıya parmaklıklı yapıda olabilir Çalışma prensibi basit bir şekilde bir dingil ile birlikte yaptığı dönme hareketi sayesinde sürtünme kuvvetini yenmek olarak tanımlanabilir. Tekerleğin bir yüzey üzerinde dönme hareketini yapabilmesi için, mutlaka yer çekimine ya da yüzeye temasını sağlayacak bir başka dış kuvvete maruz kalması gerekir. Tekerlek İcadı ve Ne Zaman Bulundu? Tekerlek fikri ilk olarak, muhtemelen, yan yana yatırılmış ağaç gövdeleri üzerine konulan nesnelerin itilerek hareket ettirilmesinden ortaya çıkmıştır.Bilinen en eski tekerlek, birbirine tahta mıhlarla iliştirilmiş yan yana üç kalasın yontularak yuvarlaklaştırılması yöntem...
Devamı